Alweer een staatsgreep

November 1, 2022

Alweer een staatsgreep
Alweer een staatsgreep. Mijn derde al sinds ik de directie van het scholencomplex heb overgenomen in 2015. In januari 2022 werd de gekozen president Roch Kaboré afgezet door een militaire coup. De oorzaak was, naast algemene onvrede over zijn slappe beleid, de veiligheidssituatie met steeds meer aanslagen en vele doden en ontheemden tot gevolg. De hoop was dat het militaire gezag onder leiding van luitenant kolonel Paul-Henri Damiba een einde aan het terrorisme zou maken. Die hoop bleek ijdel. De frequentie van de aanslagen nam alleen maar toe en daarmee ook het aantal burgerslachtoffers. De terroristen hebben nu zo’n 40% van het Burkinese grondgebied onder hun controle, waar hele dorpen zijn leeggemaakt en alle scholen gesloten zijn. In 76 dorpen en steden is geen enkele school meer open en in totaal 708.341 leerlingen hadden aan het begin van het schooljaar geen leerplek. Meer dan 700.000 jongeren die een verloren jaar tegemoet zien, want er is geen plaats meer op de openbare scholen waar de ontheemde families naartoe gevlucht zijn en de overheid wil ze niet op privé scholen plaatsen omdat ze dan moet betalen.
 
In het noorden van Burkina ligt de stad Djibo die al maanden omsingeld is door de terroristen. De stad is uitgehongerd, zit zonder goed drinkwater en er is geen brandstof. Op maandag 26 september is een konvooi van 207 vrachtwagens, citernes en tankwagens met brandstof vertrokken om verlichting te brengen aan de bevolking van Djibo. Het was een gezamenlijk initiatief van de overheid, de VN en de EU. Onder militaire escorte met zelfs een helikopter is de kolonne ’s ochtends vroeg uit de hoofdstad Ouagadougou vertrokken. Zo’n 20 km voor Djibo, bij Gaskindé, liep de kolonne echter in een hinderlaag en alle 207 voertuigen zijn kapotgeschoten en in de brand gestoken. De helikopter moest halverwege omkeren wegens brandstoftekort en een groot deel van de militairen sloeg op de vlucht, waardoor de terroristen zo goed als vrij spel hadden. 27 Militairen werden gedood en 21 gewond verder nog 10 burgerdoden en nog eens 8 gewond.
 
Thomas Sankara
De aanslag bij Gaskindé was de druppel voor een groot deel van het militaire apparaat. Damiba was sowieso een steeds raardere koers gaan varen. Hij schurkte heel erg tegen Frankrijk aan, wat hier meteen het vermoeden van omkoperij geeft. Daarnaast heeft hij de verjaagde president Blaise Compaoré voor een nachtje over laten komen uit Ivoorkust. Compaoré is nog geen half jaar geleden tot 20 jaar gevangenis veroordeeld wegens de moord op Thomas Sankara, de revolutionair die van 1983 tot zijn dood in 1987 president van Burkina was.
Boze tongen beweren dat Damiba Compaoré alleen maar heeft laten komen omdat er in het presidentiële paleis een aantal kluizen staan die alleen maar met zijn vingerafdruk te openen zouden zijn. Is het waar? Moeilijk te zeggen, maar feit is dat Damiba nu in Togo leeft waar de jongere broer van Blaise Compaoré een belangrijke politieke rol speelt.
 
Op vrijdag 30 september nam een groep militairen de macht over en werd Damiba afgezet. Vrijdag en zaterdag waren er heftige gevechten in Ouagadougou tussen de facties die Damiba steunden en de aanhangers van de nieuwe sterke man, de 34 jarige kapitein Ibrahim Traoré. Dat duurde echter niet lang, want de bevolking stond 100% achter Traoré en in Ouagadougou werd tijdens manifestaties de Franse ambassade aangevallen en in Bobo Dioulasso het Franse consulaat en cultureel centrum afgebrand. Maandag 3 oktober schaarde het hele militaire apparaat zich achter Traoré. De Franse ambassade is gesloten en alleen een kleine kern van het personeel is stand-by.
 
Tijdens een driedaagse meeting waarbij honderden politieke en culturele kopstukken aanwezig waren werd Traoré op 14 oktober tot president gekozen. Een week later was er een nieuwe premier en sinds afgelopen dinsdag 25 oktober is er een nieuwe regering van “slechts” 23 ministers in tegenstelling van de 27 ten tijde van Roch Kaboré. De nieuwe premier heet Appolinaire Kyelem de Tambela en is een advocaat en journalist. Hij is bekend door zijn kritische talkshowachtige programma’s op radio en tv. Zowel Traoré als Kyelem zijn sankaristen. Ze hebben de taken zodanig verdeeld dat Traoré zich op de veiligheid richt en Kyelem de politiek voor zijn rekening neemt. Bij zijn inhuldiging zei Kyelem dat zijn focus in eerste instantie op corruptie en luiheid binnen het overheidssysteem gericht zal zijn. Muziek in mijn oren!
 
Het hele kabinet bestaat uit sankaristen waarmee Burkina eindelijk een regering heeft met een duidelijk gezamenlijk doel voor ogen en politieke eensgezindheid. Hun eerste daad was het bijna halveren van de salarissen van de president, de premier en alle ministers. Een dappere daad in dit land waar politieke posities vooral werden weggegeven aan vriendjes en geen enkele politicus armer werd tijdens zijn of haar politieke leven.
 
Nieuw schooljaar
Op 3 oktober is het nieuwe schooljaar 2022-2023 begonnen. Dit jaar hebben we weer meer leerlingen dan vorig jaar, namelijk 268, 179 op het beroepsonderwijs en 89 op de vierjarige onderbouw algemeen onderwijs. Voor de verdeling van de beursstudenten had de vorige onderwijsminister een decreet uit laten gaan, waarin stond dat bij de verdeling de eerste keus van elke leerling leidend was. De verantwoordelijke bewindspersoon op de provinciale directie van onze provincie heeft dat heel letterlijk genomen, zonder daarbij rekening te houden met een andere leidraad, namelijk dat er een plafond van 70 leerlingen per klas op de openbare scholen is en 60 op privé scholen. Heel veel privé scholen, zoals ook wij, hebben geen enkele leerling toegewezen gekregen voor de eerste klas algemeen onderwijs, terwijl er op de openbare scholen meer dan 100, soms wel 140 leerlingen per klas zitten. Onbegrijpelijk en ook rampzalig voor die leerlingen en hun onderwijzers, want hoe kun je nu goed lesgeven aan een klas van meer dan 100 leerlingen?
De afgelopen jaren hebben we telkens zo’n 30-35 beursstudenten in de eerste klas algemeen onderwijs toegewezen gekregen, waardoor we dit jaar 300 leerlingen zouden hebben, maar dat is dus helaas niet gelukt.
 
Het belang van beroepsonderwijs begint steeds meer in te zinken bij de bevolking van Burkina. Veel ouders sturen hun leerlingen na vier jaar algemeen onderwijs naar het beroepsonderwijs zodat ze een vak leren en daarmee meteen aan de slag kunnen op de arbeidsmarkt. De jeugdwerkeloosheid onder hoogopgeleide jongeren is schrikbarend, zelfs met een universitair diploma kom je bijna niet aan het werk.
Je ziet het ook terug in een toename van het aantal leerlingen in het MBO. Na twee-drie keer gezakt te zijn voor het mavo-4 diploma sturen de ouders hun kinderen naar het beroepsonderwijs, zodat ze in ieder geval een diploma op zak hebben als ze de school verlaten. Ook met een MBO diploma op zak kun je meteen de arbeidsmarkt op.
 
Door al het politieke gedoe in Ouagadougou is er van de overdracht van ons scholencomplex aan het onderwijsministerie nog niets terecht gekomen. We zijn daarom het nieuwe schooljaar met dezelfde club van vorig jaar ingegaan, met veel enthousiasme moet ik zeggen. Voor de docenten is nog een jaar bij Haparako weer een jaar langer salaris, dus die zijn vooral blij dat de overdracht weer een jaartje op zich laat wachten.
 
We gaan zien hoeveel vaart de nieuwe minister erachter gaat zetten. Afwachten maar weer.