Terrorisme en ontheemden

De Noordwestelijke regio van Burkina Faso, die zowel aan de westkant als in het noorden aan Mali grenst, heet Boucle du Mouhoun (Bocht van de Mouhoun). De Mouhoun, de oude Black Volta, ontspringt in het zuiden, nabij Bobo-Dioulasso en loopt naar het noorden, naar Dédougou. Even ten noorden van Dédougou maakt de rivier een bocht om vervolgens door te stromen naar het zuiden, richting Ghana.

Dédougou is de regionale hoofdstad en heeft vier geasfalteerde uitgangswegen: naar het noorden, naar Nouna en dan moet je bij Badala de Mouhoun over; naar het noordoosten via Tougan naar Ouahigouya en dan ga je bij Douroula de rivier over; naar het oosten waarbij je vlak voor Koudougou wederom de Mouhoun over moet en de laatste grote weg gaat naar het zuiden, naar Bobo-Dioulasso en deze loopt parallel aan de Mouhoun. Wil je Dédougou insluiten dan hoef je dus eigenlijk alleen de drie bruggen te bezetten en de weg naar Bobo-Dioulasso af te sluiten. Het lijkt erop dat dat inderdaad de strategie van de terroristen is.

Een maand of twee geleden hebben de terroristen Bourasso, een kilometer of 15 ten noorden van de brug bij Badala ingenomen. De bevolking die niet aan de kant van de terroristen stond werd verjaagd, terwijl families waarvan leden zich hadden aangesloten bij die onverlaten, verschoond bleven en mochten blijven. De dorpsoudste van Bourasso had zijn mannen bijeengeroepen om een ceremonie, zeg maar voodoo, te houden waardoor het drinkwater in de putten bezield zou raken. Wanneer een terrorist ervan zou drinken, zou hij ter plaatse overlijden. Hij werd verraden en is samen met nog drie andere mannen, waaronder de imam van de plaatselijke moskee, voor de ogen van hun families onthoofd.

Bourasso is sindsdien een terroristenbolwerk die willekeurig mensen, auto’s of brommers tegenhouden op de weg Dédougou-Nouna.

Drie weken geleden hebben ze Douroula ingenomen. Met veel geweld is de hele bevolking verjaagd, met achterlaten van huisraad en voedselvoorraden. De dorpsoudste en de imam weigerden echter te vertrekken. Op straffe van onthoofding kregen de twee oude mannen 24 uur om te vertrekken en ze zijn uiteindelijk in het holst van de nacht gevlucht.

Douroula, een dorp van zo’n 5.000 inwoners is nu leeg en Tougan is alleen voor lijnbussen bereikbaar, auto’s, driewielers en brommers worden bij Douroula in beslag genomen.

Al deze acties hebben niets met jihadisme van doen, anders onthoofd of verjaag je de imam niet. Het zijn terroristen, vaak niet ouder dan 15-16 jaar, maar wel zwaar bewapend met Kalasjnikovs en granaatwerpers. 

Sommigen inwoners van Douroula hebben onderdak gevonden bij familie in de omliggende dorpen, zoals Passakongo en Massala, maar de meesten zijn naar Dédougou gevlucht, waar ze onder erbarmelijke omstandigheden in scholen en tenten worden ondergebracht. Een enkeling heeft geprobeerd om ’s nachts terug te gaan om zijn graanschuur leeg te halen zodat de familie te eten heeft, maar de driewielers werden meteen in beslag genomen.

Het is nu regentijd, de tijd dat de akkers verbouwd worden voor voedsel tot de volgende regentijd, volgend jaar. Veel mannen hebben stukjes land geleend in de omliggende dorpen, of verhuren zich als landarbeider om met dat geld eten te kunnen kopen. De graanprijzen rijzen hier ondertussen de pan uit – de prijs voor mais en bonen is verdrievoudigd. De centrale overheid doet niks en de lokale overheden hebben de middelen niet om de ontheemden te voeden.

Wat je nu ziet is dat Dédougou overspoeld wordt door goedbedoelende Ngo’s om de ontheemden te helpen. Ook Europa heeft een aantal projecten opgetuigd, echter wel met een Europese bril, zonder enige voeling met de realiteit. Er worden hoogopgeleide mensen uit Ouagadougou ingereden, die in hun ge-aircode kantoren de prachtigste projecten verzinnen. “Een handwerk leren” zodat ze in hun eigen inkomen kunnen voorzien. Prachtig bedacht, maar dan moet je wel goed nadenken hoe je dat wilt implementeren. Zo zijn er twee projecten opgetuigd, met veel Europees geld, nieuwe 4×4 auto’s voor de managers, supervisors en controleurs, om de vrouwen en kinderen trainingen te geven in brommerreparatie en naaien. Deze trainingen duren echter maar ongeveer twee maanden. In twee maanden leer je natuurlijk niks – de opleidingen op LBO-niveau duren al 2 jaar. De vrouwen zitten daar met hun huilende baby’s en krijgen tussen de middag een sandwich te eten. Voor hetzelfde geld van die sandwich kun je ze een bord rijst met bonen voorzetten dat tenminste de buik vult, een keer per dag.

Na afloop van de cursus krijgen alle deelnemers een startkapitaaltje en een gereedschapskist of naaimachine mee, in de veronderstelling dat ze zich dan als zelfstandig ondernemer kunnen vestigen. Volkomen zinloos natuurlijk, want van het startkapitaal wordt eten gekocht en het gereedschap en de naaimachine worden verkocht, wederom om voedsel te kunnen kopen.

Al die miljoenen die er uitgegeven worden aan auto’s, kantoorhuur, managers, begeleiders, trainers en vooral controleurs, want het geld moet natuurlijk wel goed besteed worden, is weggegooid geld. Veel beter zou het zijn de mensen gewoon het geld te geven, zodat ze dat kunnen besteden naar eigen behoefte. Directe voedselhulp kan ook, maar dat heeft het nadeel dat het de prijzen nog verder opvoert.

Nog beter zou natuurlijk zijn de militairen te helpen de terroristen te verjagen, maar ja, dan komt de politiek om de hoek kijken. Van de Fransen moeten ze hier in Burkina Faso niet veel meer hebben, net als in Mali is men het neokolonialisme van de Fransen meer dan zat.

Het is maar te hopen dat Burkina Faso niet ook met Wagner, het Russische huurlingenleger gelieerd aan Poetin, in zee gaat zoals Mali.

Ondertussen hopen wij maar dat de terroristen aan de andere kant van de Mouhoun blijven en ons met rust laten, maar ja, voor hoelang nog?