Metaalconstructie
De technische school
Het Lycée Technique Privé Haparako (LTPH) is de eerste technische school in de regio Boucle du Mouhoun in het noordwesten van Burkina Faso, een gebied zo groot als heel Nederland. Stichting Háparako heeft de school geopend in oktober 2010 en is begonnen met het eerste jaar van een vierjarige MBO opleiding. LTPH biedt vier opleidingsrichtingen aan:
- autotechniek
- civiele techniek
- elektrotechniek
- metaalconstructie
Ondernemerschap
De beroepsopleidingen van het LTPH zijn erop gericht ondernemers op te leiden die zelfstandig en zelfbewust kunnen functioneren, die problemen kunnen onderkennen, naar oplossingen zoeken en die ook in de praktijk brengen. Dit vraagt een brede horizon, kennis van alternatieven en een analytisch denkniveau om op een creatieve manier leiding te geven aan een eigen bedrijf. Ondernemers met flexibele leidinggevende capaciteiten, die kunnen samenwerken en coördineren, leveren duurzame en moderne ondernemingen op die hen zelfstandig en onafhankelijk maken. Dit komt niet alleen de individuele ondernemers ten goede, maar ook hun gemeenschappen en zelfs het hele land.
Het opleiden tot en steunen van ondernemerschap leidt uiteindelijk tot minder afhankelijkheid van hulp van buitenaf.
MBO (CAP)
LTPH biedt een vierjarige opleiding aan. Aangezien je in Burkina Faso al een lagere schooldiploma krijgt met een 4 gemiddeld, is het eerste schooljaar een voorbereidend jaar. De leerlingen worden bijgespijkerd in de algemene vakken, zoals Frans, wiskunde, natuurkunde, scheikunde en Engels. Naast de 24 uur algemene vakken krijgen ze ook 8 uur technisch onderwijs (4 keer twee uur in de week), waarbij alle leerlingen langs de vier opleidingsrichtingen rouleren. Op die manier kunnen ze van alles “proeven” en aan het eind van het eerste jaar een gefundeerde keuze maken voor hun opleidingsrichting. Vervolgens beginnen ze aan hun driejarige MBO opleiding, waarbij het aantal uren algemeen onderwijs geleidelijk afneemt ten gunste van het aantal uren technisch onderwijs.
Na voltooiing van de vierjarige opleiding hebben de leerlingen het niveau CAP (Certificat d’Aptitude Professionnelle), wat vergelijkbaar is met het MBO in Nederland.
HBO (BEP)
In 2014 zijn we met de tweejarige vervolgstudie voor civiele techniek/bouwen begonnen. Deze vervolgopleiding leidt tot het niveau BEP (brevet d’Enseignement Professionnel) en is toegankelijk voor zowel leerlingen met een CAP diploma als leerlingen met het diploma BEPC dat na vier jaar middelbare school algemeen onderwijs verkregen wordt. We zijn met civiele techniek/bouwen begonnen omdat daar de grootste vraag naar is. In de toekomst zal voor alle vier de opleidingsrichtingen het niveau BEP toegevoegd worden.
De school voor algemeen onderwijs
In oktober 2015 hebben we het Lycée Privé Háparako (LPH), een school voor algemeen onderwijs, toegevoegd aan ons onderwijsaanbod. De middelbare scholen in Dédougou kunnen het aanbod niet aan, met als gevolg klassen van wel 150-200 leerlingen. Met zulke aantallen kunnen de docenten de leerlingen natuurlijk nooit goed volgen, hetgeen wel blijkt uit de uiterst lage slagingspercentages van jaarlijks rond de 25%.
We zijn begonnen met de eerste klas (6ème) en de laatste klas (3ème) van de onderbouw die leidt tot het diploma BEPC, vergelijkbaar met mavo-4 in Nederland. Ook hebben we de eerste klas (seconde) van de bovenbouw geopend die na drie jaar leidt tot het baccalaureaat, het VWO diploma. Daar we een technische school zijn hebben we gekozen voor de richting C-D, oftewel de bètarichting in Nederland.
In het schooljaar 2015-2016 zaten er 17 leerlingen in de 6ème, 22 in de 3ème en 29 in seconde-C. In 2016-2017 zullen de 5ème en première-D toegevoegd worden en in 2017-2018 is met de 4ème en terminal het LPH op volle sterkte.
Het voorbereidende jaar van het LTPH is samengevoegd met de 6ème van het LPH om een soort brugklas te creëren. Alle leerlingen volgen het curriculum van het algemene onderwijs en hebben daarnaast de vier keer twee uur techniek waarin ze een inleiding krijgen in alle opleidingsrichtingen van het LTPH. Op die manier hopen we dat leerlingen die zich in beginsel hebben opgegeven voor het algemene onderwijs overstappen naar het technische.
Daar we nog geen natuurlijke instroom in de examenklas 6ème hebben, zijn de leerlingen in 2015-2016 bijna allemaal zittenblijvers van andere middelbare scholen in Dédougou. Toch zijn 7 van de 20 kandidaten die het examen BEPC gedaan hebben geslaagd. Dat is een slagingspercentage van 35%, lang niet slecht vergeleken met het landelijke gemiddelde 28%.
Directie
Van maart 2010 tot oktober 2013 was Lucien Gnoumou de eerste directeur van het LTPH. Lucien had een eigen bouwbedrijf en na drie jaar wilde hij weer gaan ondernemen.
Van november 2013 tot september 2015 was Ibrahima Sanou de tweede directeur. Ibrahima heeft jarenlang als metaaltechnicus in Mali gewerkt en vond het tijd om iets voor zijn land te gaan betekenen. Daar hij zelf dankzij een studiebeurs zijn opleiding heeft kunnen doen, was een baan in het onderwijs de beste keuze.
Leiding geven aan een school in oprichting zonder ervaring in het onderwijs bleek voor beide eerste directeuren te hoog gegrepen, ze konden de docenten en de leerlingen niet aan. Technisch onderwijs is pas laat opgekomen in Burkina Faso, dus het vinden van gekwalificeerde docenten was een moeilijke taak. De meeste docenten op het LTPH zijn jonge mannen en vrouwen die net zelf afgestudeerd zijn en dus nog niet veel onderwijservaring hebben. Die moeten goed begeleid en af en toe bijgestuurd worden. Ook de leerlingen zijn de makkelijkste niet. Zeker in de hogere klassen zitten er al vaders en moeders bij en die laten zich niet zo makkelijk in het gareel houden.
In augustus 2015 heeft Sigrun Spaans, secretaris van stichting Háparako, de directie zelf ter hand genomen. Sigrun heeft 13 jaar lang kennis over gedragen op verschillende ontwikkelingsprojecten en aan diverse universiteiten les gegeven. Ze kent Háparako van haver tot gort en heeft sinds de oprichting in 2002 het financieel management gedaan. Bovendien heeft ze haar basisdoctoraal bedrijfskunde.
Alle middelbare scholen in Burkina Faso hebben een zogenaamde “directeur d’étude”, een onderwijsdirecteur. Op het LTPH vervult Simon Sama deze taak sinds 2014. Simon heeft 30 jaar ervaring in het onderwijs, waarvan 28 op het Centre de Formation Professionnel in Nouna. De taken van een onderwijsdirecteur behelzen onder andere het maken van de lesroosters, controleren of de docenten de lesstof volgen, pedagogische begeleiding en ondersteuning van de docenten en het volgen van de docenten in het algemeen. Naast onderwijsdirecteur is Simon ook leraar Frans van het AP-AFP3.
Waar de onderwijsdirecteur vooral de docenten controleert en begeleidt, doet de conciërge dat met de leerlingen. Alfred Dakuyo en Pakouo Yedan zijn de conciërges van het LTPH en LPH. Alfred is al vanaf het begin in 2010 werkzaam op het LTPH, eerst als vrijwilliger, later in vaste dienst. Pakouo is aangenomen toen in 2015 het algemene onderwijs is toegevoegd. Alfred en Pakouo houden de presentielijsten van de leerlingen en de docenten bij, vallen in als een docent niet aanwezig is, surveilleren tijdens proefwerken en examens, houden de klassenboeken bij en geven strafwerk aan de leerlingen die de klas zijn uitgestuurd of te laat komen.
Ondersteunend personeel
De chef van de administratie, Dakio Rita, is van Fondation Haparako overgegaan naar LTPH. Rita is in 2006 bij Fondation Haparako komen werken als boekhouder. Ze is geboren in 1983 en komt uit Massala, een dorpje op 3 km ten noorden van Parako.Voor LTPH beheert Rita de kas, handelt alle inkomende en uitgaande gelden af, houdt alle kredieten en achterstallige betalingen bij en maakt de maandbalansen op.
Onze secretaresse Nadine Konaté is samen met Ibrahima Sanou vertrokken. De directiesecretaris Roger Kaboré is in oktober 2015 ontslagen wegens subversief gedrag. Om de loonkosten te beperken neemt Sigrun voorlopig de secretariaatstaken op zich.
Er zijn drie wachten in dienst die, net als Rita en Nadine, van Fondation Haparako overgestapt zijn naar LTPH. Alle drie de wachten wonen in een stenen huis met hun familie op het projectterrein. Konaté Nihène en Kan Maurice zijn de algemene wachten voor alles dat zich in en rond de gebouwen afspeelt. Sama Zackaria is verantwoordelijk voor de bomen die Haparako sinds 2006 plant. In eerste instantie worden cashewbomen geplant, die Zackaria zelf opkweekt. De grond is echter zo arm en uitgeloogd, dat ondanks alle zorg niet alle nieuwe aanplant ook daadwerkelijk aanslaat. Als na drie jaar blijkt dat in een bepaald gat de cashewbomen niet overleven, wordt eucalyptus of jatropha geplant.
In 2016 staan er 408 cashewbomen, 117 eucalyptusbomen en 286 jatrophabomen.
Kantine
LTPH heeft een kantine waar de leerlingen elke middag een warme en voedzame maaltijd krijgen. Uiteraard kan de rest van het personeel ook mee-eten. Er wordt zes dagen in de week gekookt en de maaltijden bestaan uit rijst met saus, bonen en spaghetti. De leerlingen nemen hun eigen kommetje mee en lunchen samen onder de hangar naast de keuken.
De chef van de keuken is Nignan Florence, die bijgestaan wordt door drie vrouwen. Alle vier de vrouwen waren voorheen werkzaam in andere werkplaatsen die nu gesloten zijn. Zodoende hebben we hun werkgelegenheid weten te behouden.
De leerlingen betalen een wekelijkse bijdrage, die echter niet kostendekkend is. De salarissen worden feitelijk door LTPH gesubsidieerd. Het merendeel van de leerlingen die in de kantine eten komt uit Dédougou, de leerlingen die uit Parako of omliggende dorpen komen gaan tussen de middag thuis eten.